Juwelen! Schitteren aan het Russische hof
In de tentoonstelling Juwelen! Schitteren aan het Russische hof zijn honderden persoonlijke sieraden, portretten en kostuums van de Romanovs en andere St. Petersburgse adellijke families te zien. Een aantal absolute topstukken vertelt persoonlijke verhalen van de vorstinnen Anna Pavlovna, Catharina de Grote, Elisabeth en Maria Fjodorovna.
De fabelachtige collectie juwelen vormt een van de grote schatten van de Hermitage St.-Petersburg. Een indrukwekkende verzameling die in de loop der eeuwen is uitgegroeid tot een heuse schatkamer met duizenden kostbaarheden. Daaruit komen ruim 300 adembenemende stukken dit najaar naar Nederland voor Juwelen! Het publiek ontmoet flamboyante, machtige tsarina’s zoals Elisabeth, Catharina de Grote en latere modebewuste tsarina’s, van wie talloze persoonlijke bezittingen te zien zijn. Een van de topstukken is het bloemenboeket van edelstenen (1740–50): een broche van tsarina Elisabeth met ruim 400 briljanten en meer dan 450 roosgeslepen diamanten, plus blauwe en gele saffieren, robijnen, topazen en smaragden. Een pronkstuk zonder weerga.
Armbanden koningin Anna Pavlovna
Op 22 augustus 1816 zette prinses Anna Pavlovna (of Anna Paulowna, 1795–1865), net getrouwd met de Nederlandse erfprins Willem, de latere koning Willem II, voor het eerst voet op Nederlandse bodem. Ruim 200 jaar later zorgen de Koninklijke Verzamelingen in Den Haag met drie armbanden van de prinses voor een Nederlandse bijdrage aan de tentoonstelling. De armbanden hadden voor Anna speciale emotionele betekenis. Eén bevat een geëmailleerd portret van Willem II, de beide andere tonen de initialen en voornamen van het – toen nog – kroonprinselijk paar. Deze twee zijn bovendien versierd met gevlochten haar van beiden en bezet met turkooisjes, van een steensoort die symbool staat voor een gelukkig en lang huwelijksleven.
Dubbelzijdige spiegel keizerin Catharina de Grote
Een meesterstuk is ook de dubbelzijdige spiegel met Russisch keizerlijk wapen en kroon, gebruikt door Catharina de Grote (reg. 1762–96). De spiegel heeft een gekruld verguld frame met zilveren bloemen. Op de bloemblaadjes en de bladeren rusten kikkers, slakken, rupsen en vlinders. De aan de natuur ontleende vormen en de overvloedige decoratie waren kenmerkend voor het werk van de maker, Charles Kändler. De spiegel was naar verluidt een huwelijksgeschenk voor troonopvolger Pjotr (Peter III) en grootvorstin Jekaterina, later Catharina de Grote. Met financiële hulp van de Vrienden van de Hermitage is de spiegel gerestaureerd.
Juwelenboeket keizerin Elisabeth
Waarschijnlijk de grootste blikvanger van de tentoonstelling is de broche van keizerin Elisabeth (reg. 1741–62), dat veruit de meeste edelstenen bevat van alle gepresenteerde juwelen. Het is een juwelenboeketje van hofedelsmid Jérémie Pauzié, met zo’n 400 briljanten, meer dan 450 kleine roosgeslepen diamanten, blauwe en gele saffieren, robijnen en smaragden.
Diadeem tsarina Maria Fjodorovna
Een letterlijk schitterende en vorstelijke afsluiting van de tentoonstelling is een diadeem van tsarina Maria Fjodorovna, echtgenote van tsaar Alexander III. Het rond 1885 vervaardigde pronkjuweel wordt toegeschreven aan Michail Perchin, een van de belangrijkste goudsmeden van hofjuwelier Carl Fabergé. Het juweel, een bruikleen van het Fabergé Museum in het Duitse Baden-Baden, is uitgevoerd in zilver met een gouden achterzijde en bezet met ontelbare briljantgeslepen diamanten. Op drie plaatsen in het diadeem hangen slingers van diamanten, zogenaamde pampilles, die een cascade, een waterval van schittering veroorzaken bij beweging van het hoofd. De tsarina wist na de Russische Revolutie naar Denemarken te vluchten. Een klein deel van haar juwelen kon ze op haar vlucht meenemen, maar het leeuwendeel bleef achter in Rusland en werd later gedeeltelijk verkocht.
Juwelen! Schitteren aan het Russische hof
Van agaat tot zirkoon, vrijwel alle bijzondere steensoorten zullen er te bewonderen zijn. Ze werden verwerkt in de meest exquise juwelen en accessoires, gedragen door de Russische high society. De juwelen vertellen – samen met rijk gedecoreerde baljaponnen, keizerlijke kostuums en majestueuze portretten – persoonlijke verhalen en geven een fascinerend beeld van ruim twee eeuwen mode en juwelen. Van rococo, empire, romantiek tot art nouveau.
Voor meer informatie, zie de website van de Hermitage
Deel
