De sari als statement fashion style
Het Wereldmuseum heeft een grote collectie mode uit de hele wereld. Dat varieert van dagelijkse fashion tot streetwear, en van haute couture (hoewel doorgaans niet in Parijs gevestigd) tot lokale stijlen. De Zuid-Aziatische sari is daar een wervelend voorbeeld van. In het Wereldmuseum Amsterdam staat tot 3 november Sari/Statement, een design tentoonstelling over de laatste ontwikkelingen in sari mode in India en haar diaspora. Eerlijk, door deze tentoonstelling heb ik een nieuwe favoriete kledingstijl!
Korte geschiedenis van de sari
Een sari is van grote betekenis voor mensen van Zuid-Aziatische achtergrond. Het is een rechthoekige doek van ca. 120 cm. bij 6 meter, tot soms wel 9 meter lang. De oudste geschreven bron die over een sari spreekt is het grote hindoeïstische epische verhaal de Mahabharata van rond het begin van de westerse jaartelling, waarin twee families strijden om heerschappij. In de periode van de Indiase onafhankelijkheid midden 20e eeuw werd de sari een symbool van de Indiase nationale identiteit, wat nog steeds gepromoot wordt, zoals bijvoorbeeld op de Olympische Spelen die onlangs werden gehouden.
Sari/Statement biedt bij binnenkomst een korte introductie op deze geschiedenis, en betrekt daarbij de Nederlandse link met India, via Suriname. Na de afschaffing van de slavernij in 1863, of beter1873, want de vanaf dan ‘vrije’ mensen moesten nog 10 jaar verplicht door blijven werken op de plantages, haalden de Nederlanders contractarbeiders uit Azië om het zware werk te doen. Velen van hen kwamen uit India.
Sari en Design
Na de inleiding, waarin ook aandacht voor de honderden manieren van draperen van een sari wordt gegeven, ontvouwt de tentoonstelling zich tot een visueel feest van materialen, technieken en style. Sinds een jaar of 15, hebben ontwerpers en design studios in India de sari een nieuwe impuls gegeven, mede geïnspireerd door de creatieve stijlen die zij op de straten van de grote steden zagen. Hier werden sari’s gecombineerd met T-shirts, met sneakers, en over jeans of andere broeken gedragen.
Een grote bruidstaartachtige constructie toont allereerst de laatste mode uit India van de meest bekendste fashion brands, zoals Raw Mango, AKAARO en Abraham & Thakore. . Te zien zijn sari’s van andere materialen dan het traditionele katoen en zijde, en blijkt dat bij hedendaagse innovatie onder andere rekening wordt gehouden met de mondiale milieuproblematiek.. Zo maakte het laatstgenoemde ontwerpersduo een sari van röntgenfoto’s en petflessen en liet het label NorBlackNorWhite een sari door meesterververs verven in niet-traditionele metallic kleuren en motieven. Ook de drape van deze Shimma Sari is onconventioneel.
Een volgend podium schittert tegemoet van achter de taart en toont high fashion en haute couture sari’s van de meest bekende couturiers uit India. Zoals Tarun Tahiliani, die de concept-sari bedacht, waarbij delen van de sari vastgezet zijn, om instappen of dragen wat te vergemakkelijken. We zien een replica van zijn concept-sari die Lady Gaga droeg tijdens haar eerste concert in India in 2011, die ze zich van haar lijf liet rukken door haar dansers. Tahiliani ontwierp ook de sari’s voor het Indiase team bij de Olympische Spelen, maar zijn gebruik van viscose en mechanische druk werd flink bekritiseerd op social media.
Sari’s worden steeds meer zichtbaar op het internationale mode platform. Ze worden gedragen op het festival Cannes, in glitterend rood, parelwit, en ook sari’s van hergebruikte stoffen. In het midden-achterin staat de roze sari van koningin Máxima, door Jan Taminiau in 2019 vermaakt tot een japon van een sari die de koningin eerder kocht in Jaipur. De Koning van de Couture in India, Mukherdjee Sabyasachi, is uiteraard aanwezig met drie sari’s, waaronder een witte met pussy bow top die het Wereldmuseum aankocht voor haar collectie. Zijn technieken en materialen zijn van bovenaardse kwaliteit en worden door specialisten kundig toegepast in zijn eigen ateliers in Kolkata. Een andere sari die het museum aankocht is een geheel goudkleurige sari in verfijnde borduurtechnieken van een andere grootheid uit de Indiase haute couture, de duurzaam werkende Rahul Mishra.
Sari en identiteit
Naast het werk van toffe labels en grote couturiers, kan een tentoonstelling over de sari niet om haar betekenis voor identiteit heen. Het derde deel van de tentoonstelling begint met een film over de rol van mannen in de sari industrie, die enorm groot is, en waarin de verteller zich afvraagt of dat werk hen iets leert over vrouwen. Daarachter staan enkele sari’s van personen die (een deel van) hun identiteit uitdrukken met behulp van de sari. Te denken valt aan singer-songwriter Priya Ragu, die in haar muziek trots haar Tamil-Zwitserse afkomst viert als 'een mix van alles - van Westerse en Zuid-Aziatische cultuur'. Dragers die niet per se voldoen aan de conventionele normen van gender en schoonheid, stylen hun sari's om uit te drukken wie ze zijn, zoals the Original Gangsta (O.G.) Saree man Himanshu Verma, die sinds 2006 dagelijks sari’s draagt. Zijn performatieve, sterk gestileerde kunstwerken onderzoeken de verschuivende gradaties tussen vrouwelijkheid en mannelijkheid.
De sari heeft op momenten van verzet een duidelijke en symbolische rol, met name bij gebeurtenissen die vrouwen aangaan. De in 2006 opgerichte Pink Sari movement, een grote beweging van vrouwen die zich in knalroze sari’s kleden, strijdt voor vrouwenrechten en tegen kinderhuwelijken en seksueel misbruik. Daarbij richten ze zich vooral op zaken die niet door de politie worden opgepakt.
Wat we misschien ook als vorm van verzet kunnen zien, is het dragen van een sari tijdens activiteiten die daar ogenschijnlijk helemaal niet geschikt voor zijn. Een sari wordt wel eens als omslachtig ervaren om te dragen. Je kunt je zorgvuldig gevouwen ‘pleats’ verliezen, het ingestopte deel kan loskomen of de pallu hangt per ongeluk ergens in. Onzin, stelt bijvoorbeeld Auntie Skates, die sinds haar 41e is gaan skaten in een sari. Een sari is niet perse onhandig om te dragen, en de sari helpt in dit geval Auntie om aan te tonen dat vrouwen zeker ook kunnen skaten, cricket spelen of bergen kunnen beklimmen, zowel echte als spreekwoordelijke.
Materialen en Technieken
In een workshopachtige ruimte met stoffen en andere voorwerpen die je aan kunt raken, toont het Wereldmuseum Amsterdam de laatste ontwikkelingen op het gebied van textielproductie voor sari’s in India. Internationaal of lokaal zeer bekende makers, zowel designers als de feitelijke makers van stoffen, combineren traditie met technische innovaties en komen zo tot een hernieuwd scala aan mogelijkheden voor een sari. Blokdrukken worden voorzien van hele andere motieven, zoals camouflage print, en de werkelijk niet te bevatten ikattechniek, waarbij draden voor het weven al worden gekleurd naar het motief, krijgt een nieuwe toepassing door het inzetten van hele andere patronen dan gebruikelijk. Eén van de sari’s hier, de Pollution Sari van AKAARO, is bedrukt met de CO2 uitstoot van New Delhi. Designer Rimzim Dadu werkte drie jaar lang onafgebroken aan het ontwikkelen van een sari van metaal, wat leidde tot de Gold Sculpted Wave Steel sari, een topstuk in de tentoonstelling.
In de laatste kamer van de tentoonstelling, die door het Amsterdamse team is toegevoegd aan de Londense show, zijn wereldwijde sari’s te zien. Waar de rest van de tentoonstelling het heeft over de laatste mode in India, staat hier een nieuwe collectie van Indiaas-Italiaanse ontwerpersduo Lobomar, die in een design dat is afgeleid van de woonkamer van hun christelijke Indiase voorouders uit Goa hebben gevuld met hun laatste collectie. Het is een ode aan hun geschiedenis en voorouders en bestaat grotendeels uit hergebruikte sari’s in nieuwe gendervrije silhouetten en combinaties.
Foto’s van mensen die sari’s dragen op verschillende plekken in de wereld tonen aan dat de sari niet alleen in India nog steeds razend populair is, maar ook in de rest van Zuid-Azië en haar diaspora. De sari staat op covers van magazines en is duidelijk aanwezig in vele social media posts. Het totaal biedt de bezoekers hopelijk een nieuwe blik op de traditionele sari, en haar talloze hedendaagse vormen die dit inclusieve en democratische kledingstuk op het voetstuk plaatsen dat ze verdient.
Header: Sabyasachi Mukherjee en Aakash Thgara, Bengal Tiger Couture Sari, 2022, collectie Wereldmuseum. Foto: Cees de Jongen voor Modemuze 'Unlocking Fashion Heritage' (360-graden), 2024.
Speciaal voor het project 'Unlocking Fashion Heritage' van Modemuze zijn drie sari's uit de collectie van het Wereldmuseum gefotografeerd in 360-graden. Stay tuned, want straks kun je deze sari's rondom en tot op de draad ontdekken op Modemuze.
Deel
Aanvullingen
Vul deze informatie aan of geef een reactie
Reactie