Heupdoek

Een rijk versierde heupdoek gemaakt van geweven katoen. Behalve dat van deze sarong vastgesteld kan worden door wie het kledingstuk gedragen werd, is het ook nog zo dat de draagsters op de doek zelf temidden van talloze andere figuren, zijn afgebeeld. Daarnaast zal het voor deze draagsters - danseressen van betwistbare moraal - ook een uitzondering zijn geweest vereeuwigd te worden. Dit soort doeken werd namelijk door dansmeisjes te Semarang als sarong gedragen en dateert uit de eerste helft van de negentiende eeuw. Deze vrouwen waren er uiteraard op uit om op te vallen, met name met hun kledij. In het algemeen beantwoordden de decoratieve motieven op sarongs aan een sociale codering. In een gestratificeerde samenleving als die op Java was het dus niet mogelijk te improviseren met de bestaande motieven die aan Javanen van alle mogelijke rangen, standen, leeftijd, situaties en gelegenheden waren voorbehouden. Evenzeer gold dit de decoraties die het privilege van Chinese en (Indo)-Europese vrouwen waren. Met de voorstelling van anekdotische taferelen was het probleem naar alle kanten opgelost. Op de hele sarong wordt een lange optocht van personen te voet of gezeten op dierfiguren, al dan niet bestaand, op rollende wagens afgebeeld. Deze voorstelling is ongetwijfeld gebaseerd op het Chinese nieuwjaar. In Semarang bevindt zich een der oudste en rijkste Chinese wijken van geheel Zuidoost-Azie, waar tot voor kort deze zeer kleurrijke optochten van de Ta Peh-kong nog ieder jaar gehouden werden. Verder is in het midden van het hier afgebeelde detail een danspartij van twee danseressen begeleid door gamelan weergegeven. Opmerkelijk is dat dergelijke nieuwjaarsoptochten - afgezien van de hier typisch lokale aanpassingen en toevoegingen - niet alleen in China, maar ook in vele andere Aziatische landen, een vrijwel identiek schouwspel boden. (Zie ook tekst Topstukkenboek 1987, p. 80) Engelse tekst (ongewijzigd): This sarong is unusual in two ways: not only can it be determined who originally wore it but, in addition, the wearers themselves are shown among the many other figures on the cloth itself. Furthermore, it must have been exceptional for these wearers - dancers of a sometimes dubious reputation - to be immortalised in this way. This kind of cloth was worn as a sarong by female dancers in Semarang and dates from the first half of the nineteenth century. It was of course appropriate for these women to wear striking clothes. In general, the decorative motifs on sarongs conform with a social coding system. In a stratified society like that of the Indonesian archipelago, it was impossible for a Javanese to improvise on the established motif specifically reserved for every rank and status, age, situation, and occasion. The same holds for the decorations which Chinese, European, and Indo-European women were permitted to wear. These restrictions could, however, be circumvented by using anecdotal scenes for the decoration. On this sarong the entire surface is used to depict a long procession of figures on foot or standing on low floats in the shape of various animals, some of them legendary. This theme is undoubtedly based on the Chinese New Year celebration - Semarang has one of the oldest and wealthiest Chinese quarters in South East Asia - and until recently these colorful parades of the Ta Peh-kong were held annually. In the center of the detail shown here, two women can be seen dancing to the accompaniment of a gamelan orchestra. It is interesting to note that New Year's processions of this kind - apart from typical local adaptations and additions - showed virtually identical elements not only in China but also in many other Asiatic countries.