Huipil

De traditionele dracht van de Chinanteca is één van de kleurrijkste van heel Mexico en vooral de vrouwen dragen veel verschillende kostuums. De klederdracht voor vrouwen bestaat uit een “huipil”, rok, gordel en hoofdbedekking. De mooiste “huipiles” worden gemaakt in het westelijke deel van Chinantla, het woongebied van de Chinanteca en met name in de dorpen Usila en Ojitlán. Vaak is de “huipil” het enige kledingstuk dat nog volledig met de hand is geweven, andere delen worden meestal gemaakt van fabrieksmatig geproduceerde stoffen. De “huipil” voor alledag, zoals dit exemplaar, wordt meestal gemaakt van wit katoen en bestaat uit drie stroken textiel die aan elkaar genaaid zijn. De geborduurde decoratie in de vorm van hert- en vogelfiguren bevindt zich op deze “huipil” voornamelijk op de borst, schouder en aan de onderzijde van het voorpand en is vermoedelijk van pre- Spaanse oorsprong. De “huipil” voor feestelijke gelegenheden is geheel rood met dezelfde afmetingen als de alledaagse. Vaak zijn katoenen stroken met contrasterende kleuren in dit kledingstuk geweven en dikwijls met geometrische patronen versierd. Soms zijn de armsgaten omzoomd met kant. Handspun cotton, washed with "blueing" and embroidered with red and blue cotton yarn Acquired 1944 Dimensions: L: 93 cm W: 85 cm Description: Handspun cotton, washed with "blueing" and em-broidered with red and blue cotton yarn. Plain weave with cross bands of gauze weave. The panels are joined with broad 'randa' work in red and blue cotton yarn. Middle panel is embroidered all-over. Geometrical designs around neck and along hem. The design in the middle consists of a pot or basket with plant motif. Next to this basket is on one side an animal design, and on the other side another plant-basket motif. Each side panel is decorated with two deer motifs over a large geometrical design with two birds. Back of garment is similar to front but with different animal motifs: two roosters, a squirrel and two small animals. All embroidery is done in cross-stitch. Used with chiapaneca skirt vide 5075-169, 170. This huipil was meant for everyday use. Provenience: Valle Nacional, Oax. Huipil bestaande uit drie verticale geweven banen katoen. Techniek: afwisselend gewoon en gegaasd (open) weefsel. De huipil is in kruissteek geborduurd met blauwe en rode katoen. Centraal onder en rondom de halsopening bevindt zich een dicht patroon met geometrische figuren, daaronder een florale levensboom in een pot. Het linker- en rechterpand zijn versierd met herten, vogels en geometrische motieven. Huipiles en quechquemitl (voor beide kledingstukken zijn geen goede equivalenten in de Nederlandse taal te vinden) zijn de traditionele kledingstukken bij uitstek van de Indiaanse vrouw in Mexico. De huipil is een in essentie eenvoudig rechthoekig, mouwloos kledingstuk dat de schouders en een deel van de armen bedekt en in de lengte tot op de heupen kan vallen, maar elders tot aan de enkels reikt. Met het dragen ervan worden vele aspecten van het sociale leven tot uiting gebracht. Dat geldt eveneens voor de quechquemitl dat in principe meer een schoudergewaad is. De verschillende huipiles en quechquemitl onderscheiden zich van elkaar naar vorm en toegepaste weef- en versieringstechnieken, alsmede de omvang en aard van de decoratieve patronen en motieven - deze elementen hangen veelal samen met de eigen identiteit van de verschillende ethnische groepen. Het is interessant te zien dat het verspreidingsgebied van beide kledingstukken in de 20ste eeuw nagenoeg geen overlap kent: als een groep zich kleedt met de huipil, ontbreekt de quechquemitl en omgekeerd. In de precolumbiaanse tijd was dit niet het geval en bestonden beide kledingstukken naast elkaar en werden in sommige gevallen zelfs over elkaar gedragen, zoals uit Mixteekse codices blijkt.