Oorhanger gemaakt van de snavel van een helmneushoornvogel

 

Deze hanger is gemaakt van de snavel van een helmneushoornvogel, het zogenaamde anggang gading. Het voorste gedeelte van de knobbelvormige 'helm' is, evenals de snavel, zandkleurig en het...

Objectnummer
TM-444-2
Instelling
Stichting Nationaal Museum van Wereldculturen
Periode
voor 1928
Herkomst
Kalimantan Timur (provincie)

Deze hanger is gemaakt van de snavel van een helmneushoornvogel, het zogenaamde anggang gading. Het voorste gedeelte van de knobbelvormige 'helm' is, evenals de snavel, zandkleurig en het achterste gedeelte is rood. Dat stuk werd zodanig besneden dat er een hanger ontstond met een rode band aan de zijkant en een zandkleurige bovenkant. Aan de spits s een haak uitgesneden om er een oorhanger van te maken. Bij andere exemplaren werd er een gat in de bovenkant van de hanger gemaakt, zodat de hanger als een amulet gebruikt kan worden om aan koord van een zwaard (mandau) te hangen, eventueel met kraalwerk versierd. De hangers waren in gebruik bij de Kenyah-Kayan Dayak van Oost-Kalimantan.

In dit geval is er een oorhanger van gemaakt. In het rood zijn Aso motieven uitgesneden. De aso is een draakachtig wezen. In de zandkleurige bovenkant zijn eveneens, bij dit exemplaar opvallend diepe Aso motieven uitgesneden, draken met over elkaar schuivende kaken. Sommige van de dieren hebben ogen.
Het dragen van deze hangers was voorbehouden aan mannen die bewezen hadden over veel ervaring of moed te beschikken, bijvoorbeeld door het ombrengen en onthoofden van iemand. Het zou ongeluk of ziekte brengen als iemand die dit nog niet gedaan had, een dergelijke hanger zou dragen. De Kenyah geloofden dat mensen een bepaalde levenskracht hebben, beruwa. Bij mannen en hoge adel was deze al bij geboorte hoger dan bij gewone mensen. Toch moest die kracht gevoed worden, onder andere door het verkrijgen van een hoofd. Als de bepaalde beladen sieraden toch gedragen werd, terwijl de kracht niet sterk genoeg was dan kon dit tot parib tot gevolg hebben. Parib was de boosheid van geesten, die tot ziektes kon leiden.

Het Aso motief
De Aso is een draakachtige figuur en op alle delen van Borneo het symbool van het vrouwelijke en van de onderwereld. Een dier dat leeft in het water of onder de grond. De draak godin bood bescherming in het dagelijkse leven en offers aan de godin kon de vruchtbaarheid van het land en van de mensen bevorderen. Ze is dan ook het symbool van levenskracht en vruchtbaarheid en wedergeboorte na de dood (ze waakt over de doden). Dit is mogelijk ook een verklaring waarom mannen die doden, deze symboliek in hun oorsieraden (laten) verwerken.
Ze is verbonden met de aarde, water, stormen en bliksem. Omdat het gevaarlijk is de naam van de godin te noemen, noemen de Kayan haar voorstelling aso, wat letterlijk hond betekent. Het motief zelf stelt eigenlijk alleen de kop voor, met een uitstekende tong, hudo’ of kambe genaamd of ook wel aran (bliksem).

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie

Reactie