Rode doek met vogelmotieven

De doek (sut of tzute in het Spaans) is in een heupweefgetouw met katoen geweven. De tzute is een eenvoudig geweven doek die voor allerlei doeleinden gebruikt kan worden, zowel door mannen als door vrouwen: het kan dienen om het hoofd, schouders en armen te bedekken tijdens ceremoniële plechtigheden of als bescherming tegen de zon; om kinderen of boodschappen in te dragen; om tijdens ceremoniële gelegenheden heilige objecten en heiligenbeelden vast te houden, brood te bewaren, en tafels te dekken. Deze doek is door een man gedragen als hoofdversiersel. De vierkante doek, bestaande uit twee banen, die aan elkaar geborduurd zijn, is met een lila draad aan elkaar geborduurd. Dezelfde draad is gebruikt om een kant om te zomen met een zigzag borduursteek. Ook de franjes aan drie hoeken zijn hiervan gemaakt. De doek is rood, met op 8 cm. afstand van elkaar afwisselend een dunnen streep en een dikke streep wit erdoor heen lopend. De dier- en vogelmotieven zijn traditioneel. Grote en kleine staan afgebeeld in horizontale banen. Op een baan na zijn de dieren en vogels met het gezicht naar het midden afgebeeld. Het borduurwerk is in het lila met witte puntjes erin. Nahualá is tegenwoordig een gemeente van het departement Sololá. Het bevindt zich op 30 km van het meer Atitlán, op 35 km van Sololá en op 160 km van de hoofdstad (Guatemala-stad). Nahualá beslaat een gebied van 97 km² en ligt op 2.467 m boven het zeeniveau. De naam Nahualá komt uit het Nahuatl en Quiché. Nahual betekent "moeder" of "beschermende ziel" (espíritu protector) en in het Quiché "Ya" of "Ja" wat water betekent. Ooit was er in Guatemala een grote droogte, waardoor alle rivieren droog lagen omdat er geen druppel water uit de hemel viel. Alleen in de rivier Nahualete stroomde nog water. Mensen kwamen van heinde en verre om water te halen en deze naar hun dorpen te brengen. Daarom wordt Nahualá "ziel van het water" genoemd. Nahualá is een dorp, waar de bevolking de Quichetaal (Quiché taal) spreekt. De laatste informatie over het aantal inwoners, dateert van 2007. In dat jaar telde Nahualá 120.693 inwoners, waarvan er 60.355 niet-Maya waren en 60.338 wel Maya.