Wikkelrok met geometrische motieven en imitatie-kanten rand

 

Een kain panjang met een halve kepala aan een uiteinde, zonder tumpal, door Peranakan in twee kleuren blauw gebatikt op cocohan achtergrond (kleine stippen). De sierrand van de badan is een...

Objectnummer
TM-5663-90
Instelling
Stichting Nationaal Museum van Wereldculturen
Periode
ca. 1910
Herkomst
Indramayu (regentschap)

Een kain panjang met een halve kepala aan een uiteinde, zonder tumpal, door Peranakan in twee kleuren blauw gebatikt op cocohan achtergrond (kleine stippen). De sierrand van de badan is een golvende lijn (booh), die oorspronkelijk te herleiden valt tot het Chinees-Javaans symbolische concept van een slang, die geassocieerd wordt met water en vruchtbaarheid. Later werd dit concept door Indo-Europese batikkers vertaald naar een imitatie-kanten sierrand, en kwam het de papan te vervangen (Heringa, 1996). Op deze doek is de papan ook vervangen door een slingerende sierrand. De kepala is volgens de verzamelaar versierd met semèn-motief: bloemranken, bloemen, vogels. Het semèn-motief is een geheel aan symbolische motieven die verwijzen naar de betekenis van het woord: 'ontspruiten', of 'groeien'. Dit motief bevat zoveel symboliek dat het zowel staat voor vruchtbaarheid, als voor het Javaanse geloof in een kosmische orde, waarbij vogels refereren aan de hemel, zoogdieren naar de aarde en waterdieren naar de onderwereld (McCabe Elliot, 1984). De badan is versierd met jlamprang, een stermotief dat is afgeleid van de Indiase patolu-doek, en kleine bloemen. De jlamprang is een ceplok-variatie, een variatie aan repeterende geometrische patronen, meestal met ronde vormen (van Roojen, 1998). De kain panjang was de officiele dracht aan de vorstenhoven van Midden-Java en van de aristocratie elders. Mannen dragen deze doeken anders dan vrouwen en de wikkelwijze hangt af van de sociale status van de drager. Kain panjang kepala werden in het verleden gedragen door vrije vrouwen, terwijl slaven sarongs droegen met complete kepala in het midden van de rok (van Hout, 2001). Na de afschaffing van de slavernij in 1860 werden alle typen sarungs gezien als de minder formele variant van de kain panjang (die ook gedragen wordt door mannen). Deze doek was bestemd voor de lokale markt en voor de export.

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie

Reactie