Tegendraadse innovatie: van blouse naar hoofdversiering
De kanten huipil grande is qua vorm een blouse, maar wordt, bij feestelijke gelegenheden, gedragen als hoofdbedekking. Deze opvallende kleding van de Tehuana uit Oaxaca in Mexico vormt nog altijd een inspirerende modeverschijning. Het kledingstuk kent een interessante geschiedenis en inspireerde fotografen duo Carin Verbruggen en Ferry Drenthem Soesman tijdens het maken van het campagnebeeld van Modemuze @OBA: innovation.
De kleding van de Tehuana uit Oaxaca is nog altijd een opvallende verschijning tijdens kerkbezoek en feesten. Deze Zapoteekse draagt een ensemble bestaande uit een rok met kanten strook, een veelkleurige met bloemen geborduurde huipil (een soort blouse) en een zogenoemde ‘huipil grande’ op het hoofd. Deze hoofdbedekking, de ‘huipil grande’, is van oorsprong een doorzichtige blouse en kent een interessante geschiedenis.
Van blouse naar hoofddoek
De ‘huipil grande’ is gemaakt van kant, een Europese vinding uit begin 16de eeuw, en werd aanvankelijk door Zapoteekse Tehuanas in Mexico als gewone “huipil” (blouse) gedragen. In de 19de eeuw werd de doorzichtige blouse echter, vanwege de toenemende (Europees) christelijke moraal, afgeschaft als bovenstuk (Cordry, 1968:280). De trotse Tehuanas gingen de blouse vervolgens als hoofddoek dragen.
De blouse wordt tegenwoordig op twee manieren gedragen; naar de kerk, waarbij de vrouw de kanten halsopening rond het gezicht draagt en de rest over de schouders; en bij andere feestelijke gelegenheden, waarbij de wijde gesteven strook wel rond het hoofd, maar verder achter de schouders wordt gedragen.
De mouwen en het bovenste gedeelte van de onderkant van de huipil zijn afgezet met een fluwelen lint. De ‘huipil grande’ was en is onderdeel van een feestensemble met satijnen rok en katoenen blouse of huipil, versierd met grote geborduurde bloemen. Onderaan de rok zit een fluwelen band met daaronder een witte kanten geplooide rand, die na elke dracht weer opnieuw gewassen en gevouwen moe(s)t worden. De steden Tehuantepec en Juchitán waren lang van grote invloed op de mode van hun omgeving, tot aan de stad Oaxaca.
Innovatie in beeld
De ‘huipil grande’ werd uiteindelijk ook het uitgangspunt voor het campagnebeeld voor Modemuze@OBA: innovation. Modemuze vroeg Carin Verbruggen en Ferry Drenthem Soesman om een beeld te creëren. Voor het maken van het campagnebeeld hadden Carin en Ferry de keuze uit de diverse objecten die geselecteerd waren voor de presentatie in de OBA. Carin: “Het is altijd heel leuk om iets te mogen doen en daar ook een eigen twist aan te kunnen geven en bij deze opdracht was daar alle ruimte voor.”
“Uitgangspunt was dat het een portretmatig beeld zou moeten worden. Er moest dus iets interessants bij het gezicht gebeuren. Uit de voorbeelden vielen we gelijk voor de huipil grande van Nationaal Museum van Wereldculturen. Daarmee konden we een spannend en beetje vervreemdend beeld creëren dat bij de tentoonstelling zou passen. ”
“Toen we ons verder verdiepten in de huipil grande kwamen we een zelfportret van Frida Kahlo tegen”. Kunstenaar Frida Kahlo droeg veel Mexicaanse mode als uiting van haar nationalistische streven en haar activisme voor inheemse culturen. Op veel foto’s is ze te zien in Tehuana-kostuum. Op dit zelfportret draagt ze de huipil grande rond haar gezicht.
Hedendaags en punky
“Met dit in ons hoofd, en de input van de tentoonstellingmakers, (jaren tachtig feel, magazines als ID en vinyl) zijn we verder het idee uit gaan werken. We kwamen al snel op een beeld van David Bowie uit de film The Man Who Fell to Earth, uit 1976. Door dit beeld te mengen met het Kahlo beeld, konden we de jaren 80 touch van de vormgeving van de tentoonstelling terug laten komen.
Vervolgens maakten we een moodboard met verschillende beelden die samengevat weergaven wat wij in ons hoofd hadden. Zo kan je goed communiceren met de opdrachtgever maar ook met andere betrokkenen, zoals model en make-up artiest.”
Eigentijdse interpretatie
“We konden helaas niet de echte huipil gebruiken van het NMVW. Die is te kwetsbaar. Bovendien gingen we werken met veel make-up. Dus zochten we hard naar een alternatief. Gelukkig had onze vriend Bodo Breg, die werkt onder de naam de Stijlmeester, een oplossing. Hij bood aan om de huipil na te maken, had thuis nog prachtig kant liggen en ging direct enthousiast aan de slag. Al snel stuurde Bodo een aantal eerste foto’s waarbij hij bezig was met het op de pop modelleren van het kant.” De visagie van Mascha Meijer van House of Orange en Julie Veldhuis als model maakten het compleet. Zo ontstond het uiteindelijke beeld, geïnspireerd op het innovatieve kledingstuk van het Nationaal Museum van Wereldculturen, maar met een eigentijdse interpretatie.
Meer over de Huipil Grande
Cordry, Donald & Dorothy. Mexican Indian Costumes. Texas: University of Texas Press, 1968.
Dancing with Tehuanas, www.roadsandkingdoms.com
Historia de la Moda y los Teijdos
Hoofdbeeld blog: links Frida Kahlo, Diego en mis pensamientos Collectie Gelman. Rechts huipil grande, collectie museum Frida Kahlo
Anders gedragen
Kledingstukken evolueren constant. Soms is er sprake van een aanwijsbare innovator, maar vaak gebeurt het door overlevering: iedere generatie voegt nieuwe elementen of betekenissen toe aan hun kledingstukken. Zie ook het verhaal van het burgemeesterspak van Museum Rotterdam.
Modemuze@OBA: Innovation
Van 18 mei tot en met 2 september is dit pak te zien in de tentoonstelling Modemuze@OBA: Innovation. Voor de tentoonstelling selecteerden 15 musea en 4 verzamelaars innovaties uit de modegeschiedenis.
Klik hier voor alle verhalen over innovatie uit de tentoonstelling, of bekijk de aankomende Meet Ups en Masterclasses in de agenda.
Deel
Aanvullingen
Vul deze informatie aan of geef een reactie
Reactie