Sneakers in Museum Rotterdam

Sneakers zullen tegenwoordig in geen enkele kledingkast ontbreken. Natuurlijk zijn ze ook in de kasten in het depot van Museum Rotterdam te vinden! Hoewel ze in eerste instantie als sportschoenen op de markt komen, worden sneakers langzaam belangrijke kenmerken van straat- en jongerenculturen.

Gabbers in hun Nike Air Max

Als je in 1994 in het weekend 's avonds in de Parklaan in Rotterdam komt dan kun je het van ver af horen: een diep snel dreunen komt op je af vanuit het donkere park. Het is afkomstig van de party’s van de gabbers in Villa Parkzicht. Die discotheek is de bakermat voor de Nederlands hardcore house. Jongeren, meest jongens, met kale koppen en piercings, gekleed in trainingspakken van Australian en met Nike Air Max-en aan de voeten gaan helemaal uit hun dak op de snelle beats.

Gabber (1994) en Gabberin (1995) Foto's: © Ari Versluis, Ellie Uyttenbroek en Isis Vaandrager, collectie Museum Rotterdam

De sneakers van deze gabbers kun je terugvinden in de collectie van Museum Rotterdam. Al heel lang verzamelt het museum de kledingstijlen van jongeren in de stad. Liefst zo van het lijf, rechtstreeks in de collectie van het museum. De Nike Air Max sneakers zijn dan ook niet spick&span. Ze staan krom door het springen en zitten vol met zwarte vegen, stille getuigen van lange nachten onophoudelijk dansen.

In 1997 maakt Isis Vaandrager op uitnodiging een opstelling in het museum over hiphop-kleding in Rotterdam. Ze is styliste van de Rotterdamse hiphop-scene en dj, en reist vaak naar de VS voor inspiratie. Isis koopt speciaal voor de opstelling een paar Tommy Hilfiger 'Tommy' sneakers in New York. Ze zijn in Nederland nog niet te krijgen maar in de VS heel populair in de hip hop scene.

Het merk is van origine in de markt gezet voor high school kids, maar is midden jaren negentig door de zwarte hiphoppers geannexeerd. De Rotterdammers staan zich voor de vitrine in het museum te verlekkeren. Er komen zelfs telefoontjes of we de sneakers na afloop van de tentoonstelling niet willen verkopen. Dat hebben we niet gedaan en dat verklaart de ongedragen 'Tommy' sneakers anno 1997 in de collectie.

Tommy Hilfiger “TOMMY”, 1997, collectie Museum Rotterdam

Straatstijl uit Rotterdam Zuid

Beide sneakerparen zijn de eersten die we verzamelen als straatkleding en niet als sportkleding. In 2010 verwerven we een flink aantal sneakers voor de collectie. In het project Roffa 5314 ontmoeten we jongeren in Zuid die zich sterk verbonden voelen met hun wijk, hun 5314, alias de zonecode van het openbaar vervoer aldaar. Rotterdam Zuid is rond 1870 bebouwd om havenwerkers en migrantenfamilies te huisvesten. Oorspronkelijk was het een ‘witte’ arbeiderswijk die in de jaren zeventig verandert in een etnische wijk. Nu is 80% van de bewoners van niet-Nederlandse herkomst in deze sociale en culturele achterstandswijk.

Gino, een harde kern Feyenoordsupporter uit 5314 met sneakers Nike Total 90, 2009. Foto © Kees Spruijt, zowel foto als outfit collectie Museum Rotterdam

De jongeren van 5314 'representen' hun liefde voor de plek waar ze wonen in graffiti, op hun kleding, als tattoos, in raps en als nicknames op internet. Roffa betekent overigens 'stoer' in het Surinaams en in straattaal betekent het Rotterdam.

We vinden drie groepen die zich allemaal verbonden voelen met 5314, maar verder heel verschillend zijn: een flinke groep hiphoppers, een kleine groep harde kern Feyenoordsupporters en een omvangrijke groep urban-jongeren die vooral actief zijn op internet. Samen met deze jongeren organiseren we events, maken we een tijdschrift en creëren we een Hyvespagina waarop iedereen zijn 5314-uitingen kan posten. We doen dit om samen met de jongeren de kenmerken van hun eigen levensstijl te inventariseren en vast te leggen.

Meest favoriete onderdeel voor de jongeren is dat ik van een aantal van hen de kleding van hun lijf koop, voor de collectie, als illustratie van hun verschillende levensstijlen en hun binding met 5314. Zo komt het dat er in de collectie een flink aantal gedragen sneakers aanwezig is, zo van de straat, soms met de modder er nog aan. Sneakers anno 2010 gedragen; echte merken, maar natuurlijk ook fake-merken. Dat maakt het extra authentiek ‘van Zuid’, en ook een leuk zoekplaatje voor de echte kenners.

Nike Total 90, 2008, collectie Museum Rotterdam

Onlangs is de sneakercollectie aangevuld met een heel bijzondere aanwinst. Aruna Vermeulen, directeur van het Hiphophuis in Rotterdam en ex-sneakerverzamelaar heeft 20 paar sneakers, het crème de la crème van haar collectie van meer dan 250 paar (!) aan Museum Rotterdam geschonken. Ze hebben voor haar stuk voor stuk een betekenis en een eigen verhaal.