Catwalk: Mode in het Rijksmuseum

Op vrijdag 19 februari opende de tentoonstelling Catwalk: Mode in het Rijksmuseum. Deze tentoonstelling laat een keuze zien uit de kostuumcollectie van het museum uit de periode 1625-1960. De presentatie werd vormgegeven door fotograaf Erwin Olaf. Deze blog  neemt je mee door een aantal zalen en geeft een kijkje achter de schermen bij de opbouw.

Catwalk beslaat zes zalen waarvan er drie aan bod komen in deze blog. Objecten uit de overige drie zullen de komende weken in een aantal thematische blogs de revue passeren. De indeling van de tentoonstelling is namelijk niet zuiver chronologisch: elke zaal belicht een ander aspect van de kostuums in de collectie.

Zaal 3: Catwalk

De tentoonstelling dankt haar naam aan de catwalk die in één van de grote zalen staat. Hier is geprobeerd de sfeer van een daadwerkelijke modeshow te benaderen. Omdat deze catwalk beweegt is gekozen voor kostuums uit de eerste helft van de 20^ste eeuw, aangezien deze het minst kwetsbaar zijn. Het systeem werd geleverd door een bedrijf dat ook lopende banden voor sushi restaurants maakt. Langs de zijkant staan stoelen waar het publiek rustig kan gaan zitten om van de ‘show’ te genieten. Doordat de kostuums hier in chronologische volgorde zijn opgesteld trekt de modegeschiedenis van de eerste helft van de 20^ste eeuw als het ware aan de toeschouwer voorbij. Op de achtergrond klinkt passende muziek om het ‘catwalk’ gevoel te verhogen.

Afb. 2 De ‘catwalk’ in opbouw: de kostuums en ondergrond zijn nog afgedekt. Foto: Team textielrestauratie Rijksmuseum.

Zaal 4: Op weg naar de mini-jurk

Een bijzonder aspect van de tentoonstelling is dat de objecten grotendeels zonder vitrine worden getoond, waardoor ze van heel dichtbij kunnen worden bekeken. Een tweede grote zaal laat met name mode uit de 18^de en 19^de eeuw zien. De kostuums staan hier op podia van verschillende hoogte waar de bezoeker tussendoor kan lopen. De verschillende stijlen die allemaal het lichaam op één of andere manier beperkten worden afgezet tegen de ‘Mondriaanjurk’ van Yves Saint Laurent die als belichaming van de ‘vrijheid’ over de oudere kostuums uitkijkt vanaf een verhoging aan het eind van de zaal.

Afb. 3 Hoofden liggen te wachten tot ze worden bevestigd. Alle poppen in deze zaal kregen een gouden masker om de beklemming die van de kostuums uitgaat te benadrukken. Foto: Birthe Weijkamp.

Zaal 6: Feest!

In de laatste zaal staan een aantal kostuums die dermate fragiel zijn dat ze niet zonder vitrine opgesteld konden worden. Al deze japonnen zijn waarschijnlijk bij feestelijke gelegenheden, zoals een huwelijk, gedragen. Hieronder is de bijna twee meter brede japon die rond 1759 door Helena Slicher is gedragen. Om dit topstuk is de rest van de zaal opgebouwd. Omdat de rok zo wijd is was het een hele klus om deze japon op de pop te zetten. Dit werd verder bemoeilijkt doordat de ruimte in de vitrine beperkt was (afb.4).

Afb. 4 Restauratoren Mieke Albers en Marjolein Koek zijn bezig met de constructie die de brede rok van de japon van Helena Slicher in model moet houden. Foto: Team textielrestauratie Rijksmuseum.

Het uitbundige borduurpatroon van de rok komt terug als behang op de wanden. Op één van de foto’s die Erwin Olaf speciaal voor de tentoonstelling maakte lijkt het net alsof model Ymre Stiekema de japon echt draagt (afb. 5). Dit zou natuurlijk niet verantwoord zijn. Daarom zijn model en japon na elkaar in hetzelfde licht gefotografeerd en zijn de beelden vervolgens digitaal samengevoegd. De foto hangt in de tentoonstelling tegenover de japon (afb.6).

Afb. 5 Erwin Olaf, 2015, Ymre Stiekema en de japon van Helena Slicher.

Afb. 6 De zaal Feest! Met de japon van Helena Slicher. De foto van Erwin Olaf is te zien in de spiegel achter de jurk. Foto: Carola van Wijk.

Met medewerking van de textielrestauratoren van het Rijksmuseum.