De garderobe van mevrouw Brusse

Ieder half jaar wordt de opstelling in de kostuumvitrine van het Rijksmuseum gewisseld. Aan een week inrichten gaan maanden van zorgvuldige voorbereiding vooraf. Zo moet een thema worden bedacht, kostuums worden geselecteerd en teksten geschreven. Hier een korte impressie van verschillende werkzaamheden achter de schermen:

Onderwerp van de kostuumopstelling

Voor iedere kostuumopstelling wordt een ander soort onderwerp gekozen, bijvoorbeeld: de mode van een bepaalde tijd of een bepaald type kledingstuk. Het thema, de gemene deler die de objecten in een opstelling verbindt, is ook van invloed op de manier waarop de kostuums worden gepresenteerd.

Voor de huidige opstelling is gekozen voor kostuums en accessoires die allemaal door dezelfde persoon zijn gedragen, en daarmee deel hebben uitgemaakt van één garderobe. De nadruk ligt hierdoor op hun draagster: Mevrouw Brusse-Urtebise, die een groot deel van de objecten zelf heeft geschonken. Het persoonlijke karakter van dit thema maakte dat het voor de hand lag te proberen de kostuums in een intieme sfeer te laten zien. Zo ontstond het idee de kostuumvitrine in te richten als een persoonlijke ruimte. Een appartement waarin de kleren van mevrouw Brusse als het ware ‘bij haar thuis’ te zien zijn.

Inrichting van de kostuumopstelling

Omdat van het daadwerkelijke interieur van mevrouw Brusse niets bewaard is gebleven is geput uit de rijke meubelcollectie van het Rijksmuseum. Op basis van de geselecteerde meubels is de vitrine ingedeeld in drie kamers: een boudoir, met kamerscherm en chaise longue, een huiskamer met stoelen en een vloerkleed en een vestiaire met een kapstok. Om mevrouw Brusse een gezicht te geven werden ook een aantal foto’s van haar gekozen die in de aangrenzende accessoire-vitrine zijn opgehangen. 

Links: Junior restaurator textiel, Marjolein Koek, bekijkt een tafeltje in het depot van het Rijksmuseum. Rechts: een geplisseerde nachtjapon wordt op verantwoorde wijze ont-kreukt. foto's: Birthe Weijkamp

Nadat een definitieve selectie was gemaakt uit de kleren van mevrouw Brusse moesten alle kostuums voor de opstelling gefotografeerd worden op een pop. Voorafgaand aan het fotograferen moest een aantal kostuums behandeld worden door een restaurator, zo moesten de vele plissés in het onder en nachtgoed hersteld/ ont-kreukt worden. Als het kostuum uiteindelijk goed op de pop zat werd in de fotostudio het voor-, zij- en achteraanzicht gefotografeerd en indien wenselijk enkele details. 

Fotograaf Carola van Wijk fotografeert een jurk. foto: Birthe Weijkamp

Om het inrichten te vergemakkelijken werd van te voren een plattegrond gemaakt met afbeeldingen van de objecten op de plek waar ze kwamen te staan. Uiteindelijk kon worden ingericht waarvoor de vitrine (van ca. 50 m2) werd afgedekt met gordijnen zodat binnen rustig gewerkt kon worden, ook tijdens de openingsuren van het museum. 

Plattegrond van de indeling van de kostuumvitrine

Finishing touch

Als finishing touch zijn, naast de kostuums en accessoires, nog enkele andere objecten uit het bezit van mevrouw Brusse toegevoegd: zo valt op een hoedendoos nog vaag ‘Mme Brusse’ te lezen. Op het tafeltje naast een van de stoelen staat zelfs een theekopje dat aan haar heeft toebehoord: Madame is thuis!

De ‘woonkamer’; in de kostuumvitrine, foto: Rijksmuseum, gemaakt door Carola van Wijk