Digitaal EN ambachtelijk: in gesprek met Michelle Vossen

In mijn korte video serie Alternatives to the New laat ik jonge makers vertellen over wat zij zien als duurzame alternatieven voor fast fashion. Met ontwerpers, curatoren en creatieve geesten van de toekomst probeer ik er achter te komen hoe de volgende generatie de mode-industrie bewuster wil gaan vormgeven.

De digitale ambachtelijkheid van Michelle Vossen

In dit eerste deel ga ik in gesprek met modeontwerpster Michelle Vossen, vorig jaar afgestudeerd aan de opleiding Fashion Design (BA) ArtEZ te Arnhem. Michelle past op innovatieve wijze technologie toe in haar ontwerpen, maar combineert dit met ambachtelijke technieken zoals borduren. In dit interview vraag ik Michelle naar haar obsessie met technologie en de algemeen heersende veronderstelling dat door technologie ambachtelijkheid gaat verdwijnen. Kan technologie volgens haar duurzame oplossingen bieden op het gebied van mode?

Tweedehands kleding en restpartijen als uitgangspunt

Na haar afstuderen heeft Michelle meegewerkt aan de kostuums van een sciencefiction filmproductie en kostuums voor een danscollectief ontworpen, met tweedehands kleding en restpartijen van haar afstudeercollectie, als uitgangspunt. Michelle probeert dus op een duurzame manier te ontwerpen, maar in haar werk komt vooral haar interesse voor het digitale en technologie naar voren. Het werk van Michelle Vossen kan gecategoriseerd worden als experimenteel onderzoek, waarbij ze op zoek gaat naar het contrast tussen mens en machine.

Het menselijke versus het machinale: experimenteel onderzoek

Voor haar collectie DRESSCODE, haalde de ontwerpster inspiratie uit nutteloze Victoriaanse uitvindingen en machines die niet op de juiste manier functioneren. Toeval is een belangrijk onderdeel binnen haar ontwerpproces. Ter illustratie, tijdens het printen van haar werk was de temperatuur van de 3D printer niet goed afgesteld, waardoor er draadjes in haar ontwerp ontstonden. Door deze fout kreeg dit onderdeel een handgemaakt gevoel en werd de fout juist een esthetisch element.

Ontwerper Michelle Vossen

Digitale ambachtelijkheid

Michelle vindt het contrast tussen het menselijke en machinale interessant, ze noemt haar manier van werken digital craftsmanship of artificiële handmatigheid. Aan de andere kant benoemt Michelle dat er geen grote tegenstelling tussen mens en machine is. De software van machines is geschreven door mensen die fouten maken, waardoor machines ook fouten maken. Machines zijn best menselijk, aldus Michelle.

Artificiële handmatigheid: een tegenstelling of een goede samenwerking?

Het spanningsveld tussen machine en traditionele ambacht wordt door Michelle opgezocht in het gebruik van materiaal en technieken. In haar collectie DRESSCODE maakte Michelle gebruikt van EL wire - electroluminescent wire - om te tekenen op het lichaam, als een ornament op het kledingstuk. De ontwerpster benadrukt dat de gevoeligheid van een borduursel ook in een lichtkoord kan zitten, door deze met onzichtbare steekjes vast te zetten. Op de vraag of Michelle bang is dat ambacht verloren zal gaan door de opkomst van technologie, refereert de ontwerpster naar de fast fashion industrie: ook al wordt kleding met naald en draad gemaakt, wat is nog ambacht als je het hebt over massaproductie in grote fabrieken in China, waarbij elke naaister in rap tempo een andere taak moet uitvoeren? Voor Michelle is ambacht vooral het kledingstuk van begin tot eind maken, ongeacht of daar technologie bij komt kijken.

Gevoeligheid in het materiaal

Lasercut en 3D printen voor duurzame mode

Andere technieken die op een duurzame manier kunnen worden toegepast zijn lasersnijden en 3D printen. Michelle legt uit dat lasercut kan helpen om de optimale plaatsing van patroondelen te berekenen om dit productieproces te verduurzamen. Het gebruik van 3D printen werd al eerder benoemd en kan niet alleen een handmatig gevoel geven, maar kan het ontwerp ook persoonlijker maken. Door een eigen ontwerp te maken, kan een kledingstuk waardevoller worden voor een individu. Doordat er wellicht een betere band met een kledingstuk is ontwikkeld, kan dit het stuk ook een langere levensduur geven. Verder noemt Michelle dat additive manufacturing, het laag voor laag opbouwen van het ontwerp - de techniek die bij 3D printen wordt gebruikt - duurzaam is, omdat er weinig tot geen restmateriaal bij komt kijken.

De combinatie van technologie en kleding wordt vaak geassocieerd met een futuristische en strakke vormgeving. De ontwerpen van Michelle laten zien dat technologie ook op een gevoelige manier kan worden toegepast door het met traditionele ambacht te combineren. Daarnaast kan technologie handige duurzame toevoegingen bieden. Michelle draagt zelf nog geen technologie op haar lichaam, de ontwerpster vindt dat deze technieken nog niet helemaal klaar zijn om te dragen. Toch zou de ontwerpster in de toekomst graag haar science-fiction mode werkelijkheid zien worden.

Alternatives to the New

De titel van mijn serie Alternatives to the New verwijst naar een begrip uit het boek The Handbook of Fashion Studies uitgegeven door Sandy Black. Mode theoristen Sandy Black en Regina Root verwijzen in dit boek naar alternatieven voor het nieuwe, fast fashion. Deze alternatieven zijn: repareren, recyclen, tweedehands kleding, het delen of het modieus vermaken van bestaande kleding [1]. Deze theorie heb ik als aanknopingspunt gebruikt voor de video serie Alternatives to the New, waarin ik op zoek ga naar mogelijke alternatieven voor fast fashion en deze verder uitlicht.

Verder lezen

Geheel in duurzame stijl heeft Michelle haar ontwerpboek digitaal gepresenteerd in plaats van het op papier af te drukken, haar portfolio is hier te bewonderen: michellevossen.com/

Noten

[1] S. Black and R. Root. ‘Sustainable Fashion in a Globalised World.’ The Handbook of Fashion Studies. Ed. Sandy Black. Londen: Bloomsbury, 2013.