Leestips voor de kerstvakantie 2023

De Kerstvakantie komt eraan en naast alle drukte blijft er waarschijnlijk tussen de bedrijven door wel tijd over om te lezen of om op pad te gaan. Daarom een aantal tips, waarvan sommige een uitstapje combineren met het lezen van interessante achtergrondinformatie in de vorm van een uitbundig geïllustreerde catalogus. Of, voor de bingewatchers van historische series een aantal biografieën over de échte hoofdrolspelers uit die tijd. Hoe dan ook veel leesplezier!

1. M. Hohé e.a., Royals & Rebels, British Fashion, Zwolle 2023, hardcover, ISBN 978-9-462-625006, € 29.95

Tot 7 januari 2024 (grijp dus je kans in de Kerstvakantie!) is in het Kunstmuseum in Den Haag de interessante tentoonstelling Royals & Rebels te zien. In het prachtig vormgegeven, groot formaat, begeleidende boek met inspirerende fotografie met art-direction van Maarten Spruyt, wordt in vier thematische hoofdstukken de essentie van de Engelse mode uitgelegd. De politieke, sociale en klimatologische omstandigheden hebben een cruciale rol gespeeld en ervoor gezorgd dat de Engelse mode zich tot op heden onderscheidt van hetgeen dat bijvoorbeeld in Frankrijk of Italië wordt ontworpen en gedragen. Van alle Fashion Weeks is de Engelse het meest afwijkend, rebels en ‘jongst’. Madelief Hohé legt helder uit hoe dit zo gekomen is en haar betoog is doorspekt met vier ‘short stories’ waarin kort en krachtig wordt ingegaan op typisch Engelse facetten, zoals tenniskleren, een jurk van Liberty, de garderobe van Lady Di en de Schotse ruit of ‘tartan’.

Vooral interessant is ook de eeuwenoude interactie tussen de Engelse en de Nederlandse mode, waar men tegenwoordig niet zoveel weet meer van heeft. Al in de loop van de 19^e eeuw openden steeds meer Engels-georiënteerde winkels in onze grote steden, en verkocht de vermaarde Londense winkel Liberty bij Metz & Co. in Amsterdam hoeden en kleren. Burberry raakte hier in eerste instantie bekend vanwege de functionele regenkleren voor koetsiers en chauffeurs. Globalisering is echt niet alleen van deze tijd! Aan voetnoten ontbreekt het gelukkig ook niet, zodat de fervente lezer naar wens nog dieper in de materie kan duiken. Al met al een heerlijk boek om te lezen, maar ook om keer op keer door te bladeren en te genieten van de fantastische foto’s!

Zie boek bij uitgever M. Hohé e.a., Royals & Rebels, British Fashion, Zwolle 2023

2. R. de Beer, P. Arts e.a., Fashion for God, Religieus Textiel uit Noord-Nederlandse schuilkerken 1580-1800, Zwolle 2023. luxe paperback, NL ISBN 978-9-462-625075/ ENG ISBN 978-9-462-625082, € 34.95

Tot 21 januari 2024 (wacht niet te lang!) is in Museum Catharijneconvent in Utrecht de tentoonstelling Fashion for God te zien. Misschien niet meteen een onderwerp waarin men in geïnteresseerd is, maar vergis je niet! Het uitgangspunt van de tentoonstelling en de begeleidende catalogus is verrassender dan gedacht, vooral ook omdat het zo verstrengeld is met onze geschiedenis en het moment van de Reformatie waarop de katholieke burgers met ingrijpende veranderingen werden geconfronteerd. Omdat zij hun geloof niet meer openlijk mochten belijden, namen zij hun toevlucht tot zgn. schuilkerken en werden de religieuze gewaden nog meer symbolen van de katholieke identiteit. Het maken van die gewaden was het domein van de kloppen, ongetrouwde vrouwen die een geestelijk leven leidden. De benodigde stoffen werden soms in de vorm van jurken aan de kerk geschonken.

Dit boeiende aspect, was nog niet eerder in een tentoonstelling aan bod gekomen. Een mooie aanleiding bleek het proefschrift van conservator Richard de Beer over Kerkgewaden in de verdrukking: Paramenten in de Republiek als dragers van identiteit, 1580-1650 (juni 2023). De Beer en collega conservator Pim Arts nemen twee belangrijke hoofdstukken voor hun rekeningen, aangevuld met drie specialisten die ieder vanuit hun specifieke kennis (kerkgeschiedenis, borduurwerk, hergebruik van kleren en stoffen) dieper op het onderwerp ingaan. De catalogus biedt een ongelooflijke veelheid aan stoffen en borduurwerk, gevolgd door een catalogusdeel waarin 48 kerkelijke gewaden worden besproken – soms met jurken van vergelijkbare stof. Tot slot een compacte begrippenlijst en verwijzing naar de geraadpleegde bronnen. Een zeer compleet standaardwerk, dat bovendien een lust voor het oog is! Geschikt voor iedereen die in mode is geïnteresseerd.

Zie boek bij uitgever R. de Beer, P. Arts e.a., Fashion for God, Religieus Textiel uit Noord-Nederlandse schuilkerken 1580-1800, Zwolle 2023.

3. Ch. Ribeyrol, M. Winterbottom, M. Hewitson (red.), Colour Revolution – Victorian Art, Fashion & Design, Oxford 2023. soft cover, ISBN 978-1-910807-57-6, € 21.99

Tot 18 Februari 2024 wordt in het Ashmolean Museum in Oxford de tentoonstelling Colour Revolution gehouden. In deze prachtig en kleurrijk uitgegeven catalogus staan de technische ontwikkelingen van verfstoffen, de nieuwe inspiratiebronnen voor modieuze kleuren en de daarmee samenhangende veranderingen van smaak in de mode en kunst, centraal. De toevallige ontdekking van de synthetische, paarse kleur mauveïne in 1856 zorgt voor een explosie aan nieuwe kleuren en schakeringen in de mode. Waar men eerst uitsluitend afhankelijk was van de natuurlijke – nogal arbeidsintensieve - kleurstoffen, adverteren zelfs Nederlandse drogisten al in de jaren 1870 met het gemak waarmee de synthetische verven door huisvrouwen te gebruiken waren. Het begin van een nieuw tijdperk.

Zie boek bij uitgever Ch. Ribeyrol, M. Winterbottom, M. Hewitson (red.), Colour Revolution – Victorian Art, Fashion & Design, Oxford 2023,

4. Voor de liefhebbers van The Buccaneers (Apple TV) of The Gilded Age (HBO Max):

• A. de Courcy, The Husband Hunters, Social Climbing in London & New York, London 2018, paperback, ISBN 978-1-4746-0145-0, € 9.99

Een algemene ‘inleiding’ over het wie en waarom van de huwelijken tussen de dochters van steenrijke Amerikaanse oliebaronnen, staal- en vastgoedmagnaten, en de verarmde Engelse adel.

• C. Renton, Those Wild Wyndhams, Three Sisters at the Heart of Power, London 2014, paperback, ISBN 978-0-00-754491-2, € 12.99

Hoewel de drie Wyndham zusjes in Engeland zijn geboren, hebben hun levens veel gemeen met die van de jonge Amerikaanse vrouwen die naar Engeland kwamen.

• A. Mackenzie Stuart, Consuelo and Alva Vanderbilt, The Story of a Daughter & a Mother in the Gilded Age, London 2006, paperback, ISBN 978-0-06-093825-3, € 18.91

Over een ambitieuze moeder die haar beeldschone, maar bovenal puissant rijke dochter inzet om voor haar familie de gewenste sociale status in New York en daarbuiten te veroveren.

• E. Kehoe, Fortune’s Daughters, The extravagant Lives of the Jerome Sisters…, London 2004, paperback, ISBN 1-84354-159-9, uitsluitend nog tweedehands verkrijgbaar

Hoewel misschien moeilijk te traceren, is dit boek een aanrader. De drie dochters van een New Yorkse effectenhandelaar en diens extravagante vrouw trouwen ieder met beroemde Engelse en Ierse mannen.

• H. Vickers, The Sphinx, The Life of Gladys Deacon – Duchess of Marlborough, London 2021, paperback, ISBN 978-1-529-39074-2, € 13.99

Als dochter van Amerikaanse ouders, maar geboren in Parijs trouwt Gladys in de hoge Engelse adel. Een tragisch voorbeeld hoe de verschillende culturen niet overeenkwamen.