Weldon's Fancy Dress

Van de outfit die Kim Kardashian droeg naar het MET Gala, naar die van de karakters van het populaire ‘Squid Game’, tot aan die van Bernie Sanders tijdens de inauguratie, allen worden ze getipt als populaire verkleedkostuums voor Halloween 2021.

Het zijn allemaal kostuums die nu relevant zijn en dat is niet zo gek, want verkleedkostuums zijn net zo goed modegevoelig als onze alledaagse kledij. Niet alleen zijn verkleedkostuums afhankelijk van het modieuze silhouet en populaire en beschikbare materialen, maar ook de karakters die de verkleedkostuums uitbeelden verschillen door de tijd heen.

Zo stuitte ik laatst in het prentendepot van het Kunstmuseum Den Haag op een catalogus met verkleedkostuum van het modemagazine Weldon’s uit de jaren 1920. De kostuums uit deze catalogus zijn zeker niet specifiek voor Halloween bedoeld, in de tijd waren verkleedfeesten in het algemeen erg populair.

Voor de afgebeelde kostuums uit de catalogus konden patronen besteld worden waarna de koper het kostuum zelf in elkaar kon zetten of laten zetten. Zo’n kostuum kon gemaakt worden van luxe materialen maar de catalogus biedt ook specifieke kostuums die met crêpepapier vervaardigd kunnen worden. Ook het huren van verkleedkostuums was een optie.

Een passend kostuum

De keuze voor een juist verkleedkostuum is niet zomaar gemaakt, er zijn verschillende dingen waar rekening mee moet worden gehouden. Zo raadt de catalogus aan om bij het kiezen van een karakter niet te ver af te wijken van de persoonlijkheid van de drager. Het doel van verkleden is uiteraard dat je even kan doen alsof je iemand anders bent, maar het kostuum is alleen maar overtuigend als het daadwerkelijk bij de drager past.

Zo kan een zachtaardige dame het beste verkleed gaan als vlinder en de wildere kostuums aan haar meer dappere vriendinnen overlaten, aldus de catalogus. Die kunnen dan bijvoorbeeld kiezen voor het verkleedkostuum van operafiguur ‘Carmen’ of de hieronder afgebeelde ‘Danger Signals’.

Afb. 1: Verkleedkostuums uit Weldon’s Fancy Dress for Ladies and Gentlemen, jaren 1920, coll. Kunstmuseum Den Haag.

Genoeg keuze

In de catalogus staan honderden verschillende kostuums afgebeeld. Er staan hele specifieke kostuums in zoals ‘Powder Puff’, abstracte kostuums zoals ‘Canada’ maar ook de meer algemene kostuums zijn goed vertegenwoordigd. Zo zijn er vier verschillende ‘domino’-kostuums en maar liefst 16 varianten op de pierrot/pierrette.

Er zijn ook veel verschillende mannenkostuums, hier wordt echter geen onderscheid in types gemaakt zoals er wel wordt gemaakt voor de verschillende types dames. De mannenkostuums zijn echter niet minder gevarieerd: zo is er keuze tussen ‘cowboy’ en ‘indiaan’ maar is er ook een kostuum genaamd ‘The Baby (For Men)’ (Afb. 2).

Je kon ook verkleed gaan als het magazine Weldon’s zelf. Mocht je met dat kostuum een prijs winnen kon je een souvenir krijgen wanneer je een foto in kostuum opstuurde. Een mooie reclamestunt natuurlijk.

Er zijn veel verkleedkostuums die door de tijd heen populair zijn gebleven maar ook kostuums waarbij de context volledig verloren is gegaan. Zo zijn er veel kostuums die karakters van destijds populaire toneelstukken voorstellen. De catalogus bevat ook een aantal kostuums die ons nu een ongemakkelijk gevoel geven en we met de ogen van nu als racistisch of stereotype ervaren.

Afb. 2: Verkleedkostuums uit Weldon’s Fancy Dress for Ladies and Gentlemen, jaren 1920, coll. Kunstmuseum Den Haag.

Duizendentweenachten

Veel kostuums in de catalogus stellen historische figuren voor. Maar ook kostuums die andere landen en culturen uitbeelden waren in de tijd populair. Zo zijn er veel oosters-geïnspireerde kostuums zoals de ‘Persian dancer’ en de ‘Oriental dancer’. Beide zijn voor deze tijd vrij gewaagde kostuums.

Door te kiezen voor niet-westerse kostuums was het mogelijk voor vrouwen om iets meer bloot te laten zien en zelfs broeken te dragen, dingen die in deze tijd in dagelijkse kleding nog niet mogelijk waren. In feite hadden deze kostuums natuurlijk weinig te maken met wat men echt in het oosten droeg, het was de visie van het westen op de oosterse kleding.  

Hoewel je op elk verkleedfeest aan kon komen in ‘oosters’ kostuum waren er ook feesten in oosters thema zoals het befaamde ‘The Thousand and Second Night’ feest dat de ontwerper Paul Poiret in 1911 hield.

Op de tentoonstelling Global Wardrobe in het Kunstmuseum Den Haag wordt momenteel een heren-verkleedkostuum in oosterse stijl uit deze tijd tentoongesteld. Het kwam een aantal jaar terug tevoorschijn uit een verkleedkist in Wassenaar en doet erg denken aan de danskostuums van de Ballet Russes. Zou de drager van dit kostuum ook hebben gekozen voor iets dat dicht bij zijn persoonlijkheid lag?

Afb. 3: Verkleedkostuum in oosterse stijl, circa 1910, coll. Kunstmuseum Den Haag.

De tentoonstelling Global Wardrobe is t/m 16 januari te zien in het Kunstmuseum Den Haag