‘Shakespeare verveelt me niet’. In gesprek met: Rien Bekkers.

Kostuumontwerper Rien Bekkers (65) is een grote naam in de theater-, ballet -en operascene in binnen -en buitenland. Hij werkte mee aan meer dan 150 voorstellingen en filmproducties. Modemuze ging in gesprek met Bekkers over het gebruik van nieuwe technieken, materiaalsoorten en de liefde voor zijn vak.

Rien Bekkers in zijn ideeënkamer, foto Kenny Nagelkerke

Ideeënkamer

Rien Bekkers zit er relaxt bij in zijn ideeënkamer in het tuinhuis van zijn woning. Een sigaret in de ene hand en met de andere wijst hij trots naar een kraag aan de muur die gemaakt is van een platgereden aluminiumbuis. Talloze boeken en magazines over mode en kunst prijken in een boekenkast. Versierde maskers hangen aan een wand. Dvd’s van de Nederlandse film Karakter en de Amerikaanse kaskraker Brokeback Mountain vallen op te midden van de vele cd’s met klassieke muziek. Het Indiase getokkel dat uit een speaker op de achtergrond klinkt, geeft rust aan de ruimte in het drukke centrum van Amsterdam. Het is de ideale plek voor Bekkers om zijn fantasie de vrije loop te laten.

Ideeënkamer Rien Bekkers, foto Kenny Nagelkerke

Historische kleding actualiseren

Bekkers vindt het niet stoffig om kostuums te ontwerpen die vaak een uitstraling moeten hebben alsof ze honderden jaren geleden werden gedragen. Integendeel. Hij zoekt juist naar manieren waarop je historische kleding kunt actualiseren. ‘Shakespeare verveelt me niet! Zijn stukken zijn 400 jaar oud maar nog steeds actueel.’ Bekkers verwijst hier naar zijn tentoonstelling Dromen van Shakespeare die hoge ogen gooide in Seoul en Moskou en nu te zien is in Het Noordbrabants Museum in Den Bosch. Hij vervaardigde hiervoor kostuums geïnspireerd op voorstellingen van Shakespeare. ‘Ik breng de kostuums naar deze tijd door bijvoorbeeld een molenkraag die vroeger altijd wit was nu in verschillende kleuren en stoffen te maken,’ vertelt hij. Één van de stukken, voor een hofdame uit Macbeth, is een op Japan geïnspireerd kostuum. De volumineuze rode driekwartbroek uit dit silhouet is opgebouwd uit meters op elkaar gestikte satijnen paspelbandjes; een item dat tegenwoordig in een kledingkast van een modeliefhebber niet zou misstaan.

‘Ik heb de vrijheid om iets te creëren’

De speelruimte die Bekkers heeft bij het werken aan Dromen van Shakespeare ervaart hij ook in het maken van kleding voor voorstellingen. Hij kan binnen de kaders van de regisseur toch zijn ei kwijt. ‘Ik heb de vrijheid om iets te creëren. Je bent nooit met hetzelfde bezig. Het is mijn taak om de acteur een gevoel te geven die past bij zijn of haar rol. Ik maak daarbij gebruik van mooie stoffen met hoge kwaliteit, in combinatie met een goede pasvorm,’ vervolgt Bekkers. Een vrijheid die hij volgens hem niet zou hebben als hij modeontwerper zou zijn geworden, want waar een modeontwerper commerciële druk voelt heeft Bekkers deze niet. ‘Niemand kijkt over mijn schouders mee! Ik hoef niet zo nodig de nieuwste broek van het seizoen te maken.’

Experimenteren met materialen en technieken

Bekkers deinst niet terug om te experimenteren met verschillende materialen en technieken. Dit is terug te voeren naar de basis die hij verwerft op de Tekenacademie in Tilburg. Hij haalt daar zijn akte voor tekenen en handvaardigheid op aanraden van zijn vader. Bekkers: ‘Zekerheid ging in die tijd voor creatie. Je leerde eerst een vak.’ Dit leidt er wel toe dat Rien Bekkers met verschillende materialen leert werken zoals klei en hout. Maar op de modeopleiding van de Rietveldacademie in Amsterdam begint het pas echt. Daar ontdekt hij tijdens een stage bij de Toneelraad Rotterdam - voorganger van het huidige Ro Theater - de liefde voor kostuumontwerp.

‘Ik ben een uitvinder. Ik haal overal mijn inspiratie vandaan. In een platgereden aluminiumbuis zie ik een kraag. Voor mijn nieuwste werk laat ik me inspireren door een Afrikaanse stam die hoge ringen om hun nek dragen,’ vertelt Bekkers. Voor dit project gebruikt hij plastic buisjes die hij ombuigt tot cirkels en omwikkelt met zeeblauwe en felroze garen. Bekkers laat zich vaker inspireren door het continent Afrika. Zo maakt hij voor de voorstelling Dark Lady – Sonnetten Shakespeare van de Toneelgroep Amsterdam hoge hoeden geïnspireerd op de hoofddeksels van de Zulu stam in Zuid-Afrika. Ook laat hij zich inspireren door een foto van een soldaat die een zwaar harnas draagt. Hij maakt daar een theatervriendelijke variant van door een torso van lycra en knopen te creëren waardoor de acteur die het draagt vrijelijk in vechtscènes op het podium kan bewegen.

Op een Afrikaanse stam geïnspireerd kostuum van Rien Bekkers met fel gekleurde cirkels om de nek

Op Afrika geïnspireerde kostuums van Rien Bekkers, foto Kenny Nagelkerke

Voor alledaagse gebruiksvoorwerpen keert hij ook zijn hand niet om. Een buis van een afzuigkap tovert hij om in een groene kraag met grote punten. Bekkers loopt naar de kast en laat crèmekleurige pompons zien die hij heeft laten maken van tassen die hij op Bali vond. Deze bolletjes laat hij verwerken in een kostuum. Het past in de reeks kostuums die hij speciaal voor een installatie in het Amsterdam Museum in 2013 maakte van natuurlijke materialen, zoals Boomschorsdoek en bananenpapier.  

Kostuums van natuurlijke materialen, foto Kenny Nagelkerke

Installatie Rien Bekkers in het Amsterdam Museum

Verder kijken dan de stoffenwinkel

Rien Bekkers geeft één semester per jaar les aan de Toneelacademie in Maastricht en moedigt daar zijn studenten aan om net als hij vanuit hun creativiteit te werken en hun eigen materiaal te ontwikkelen. ‘Ik prikkel ze om verder te kijken dan de stoffenwinkel. Er was een student die kostuums heeft gemaakt van de gedroogde huid van vruchten. Dat vind ik prachtig.'
In een vak als kostuumontwerper zouden de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van 3D-printen een lastige rol kunnen spelen in een werkveld waar ambachtelijk werken hoog in het vaandel staat. Daar voorziet Rien Bekkers geen problemen. ‘Die twee werelden gaan elkaar vinden. Ik zie zo ontzettend veel mooie dingen die er gemaakt worden met 3D-printers. Je kunt de kennis van toen combineren met de nieuwe technieken van nu. Daarom ben ik zo blij met de coupeursopleiding. Het is goed om vanuit die basis te kunnen fantaseren.‘

Na veertig jaar in het vak is Rien Bekkers nog lang niet uitgespeeld. Wat rest deze ontwerper met oog voor detail nog? ‘Veel autonoom werken aan mijn eigen projecten!'

Dromen van Shakespeare is tot en met 23 augustus 2015 te zien in Het Noordbrabants Museum in Den Bosch.

www.hetnoordbrabantsmuseum.nl

www.rienbekkers.nl