De rauwe symboliek van rode schoentjes

In de expo 'Maison Amsterdam' zie je onder andere twee rode pumps uit collectie Centraal Museum Utrecht - hier symbool voor uitingen van protest.

Rode schoenen roepen waarschijnlijk meteen verschillende associaties op: aan het sprookje van Hans Christian Anderson, een verhaal over ijdelheid. Of aan rode hakken die vaak als zondig of fetisj worden gezien. Daarentegen droeg ook Paus Benedictus XVI het liefst robijnrode instappers.[1]

Ze kunnen symbool staan voor rijkdom en macht, denk aan rode mannenhakken uit de vroege achttiende eeuw[2]... Of je wereldfaam geven, wat gebeurde toen Jan Jansen's creaties wereldbekende Christian Louboutin inspireerde om de zolen van zijn pumps kersrood te maken.[3] 

Protest en vrijheid

Onlangs is er een nieuwe betekenis bijgekomen. Op pleinen in verschillende wereldsteden verschijnen sinds enkele jaren tientallen paren gerangschikte rode hakken. Op 10 april 2021 ook op de Dam in Amsterdam: het plein dat in Nederland staat voor protest en vrijheid (denk aan de jaarlijkse Dodenherdenking op 4 mei). Het is een bewuste keuze van de initiatiefnemers, zo blijkt: Yesim Candan, Stella Bergsma en Mick Johan hielden met dit statement een protest tegen femicide.[4]

Bron: @Yankose

Het drietal werd geïnspireerd door het werk van de Turkse kunstenaar Vahit Tuna. Hij liet in 2019 440 paar hakken plaatsen tegen een gebouw in Istanboel. Op deze manier wil hij vrouwen eren die door huiselijk geweld om het leven zijn gekomen. De vijfendertig paar rode schoenen op de Dam staan voor de zeventig vrouwen die tot dan toe in 2021 in Turkije vermoord waren, op een moment dat het land uit een internationaal verdrag voor vrouwenrechten stapt.  

Codetaal

In de tentoonstelling Maison Amsterdam zijn in het ‘codekabinet’ diverse objecten te zien uit verschillende musea. De twee rode paar pumps uit de collectie van het Centraal Museum staan symbool voor een groter verhaal – ze hebben niet daadwerkelijk op de Dam gestaan, maar vertegenwoordigen een verhaal over de betekenis van kleur, accessoires, protest en betekenis die objecten kunnen hebben.

Modemuze@Maison Amsterdam

Van 18 september tot en met 3 april 2022 zijn twee paar rode hakken te zien in de tentoonstelling Maison Amsterdam: De stad, de mode en de vrijheid. Voor de tentoonstelling tonen 15 partnermusea een object uit eigen collectie gelinkt aan het onderwerp vrijheid en codetaal.

Lola Pagola, paar damespumps, 1995. Foto: Centraal Museum, inv.nr. 30061/001-002.

Anoniem, paar herenschoenen, 1710 – 1720. Foto: Centraal Museum, inv.nr. 7950/001-002.