De sieraden-staalkaart van ArtWear
Doorzetten wordt beloond: in Haarlem staat een stevige sieradententoonstelling die nog prachtig is vormgegeven ook. Niet georganiseerd door een museum, maar door een aantal Haarlemse sieradenmakers. Zij waren vastberaden met ArtWear de rijkdom van het Nederlandse sieraad bredere aandacht te geven. Hun sieraden-staalkaart is zorgvuldig overwogen, hoewel misschien wat bevooroordeeld.
Een lange tafel vol
Over de hele lengte van de Haarlemse Vishal staat een tafel, half zwart, half geel. Die kleuren komen terug in een grote foto op de achterwand, van een man die uitnodigend een hardschuimen broche ophoudt. Als je helemaal om de tafel bent gelopen, heb je de 24 kunstenaars gezien die een dwarsdoorsnede moeten vormen van het Nederlandse sieraad op dit moment. Ook is er een scherm waarop kunstenaarsvideo’s afspelen, hangen er foto’s aan de muren en is er een mooie catalogus gemaakt. Ernaast op de entreebalie ligt een lijst met prijzen, want alle werken zijn te koop.
Tijd voor een nieuw overzicht
De móéite die curatoren Sylvia Blickman en Margriet Blom van het Haarlems Sieraden Collectief hadden om de ruimte bij de vereniging van beeldend kunstenaars te boeken, zegt iets over de noodzaak van de missie. De tentoonstelling moest een ijkpunt zijn, net als de tentoonstelling Sieraden, Images die in 1986 de Vishal aandeed. Daarvoor werden destijds jonge makers opgeroepen nieuw werk te maken. Het werd een illustratie van de breuk met de gouden en zilveren juwelen van voor die tijd. ArtWear toont weer zo’n overzicht maar nu met makers van alle leeftijden, waaronder drie dubbelrollen: Birgit Laken, Beppe Kessler en Paul Derrez waren er vijfendertig jaar geleden ook al bij.
Variatie als leidraad
De makers van ArtWear wijzen ons niet zozeer op een breuk of andere beweging maar kozen sieraden die een zo groot mogelijke variatie omvatten. Er zijn zowel jonge mensen opgenomen zoals Margherita Chinchio, Koen Jacobs en Nhat-vu Dang, als ‘mid-career’ kunstenaars en gevestigde namen. De oneindige variatie in technieken en materiaalgebruik moest ook duidelijk worden. Er is werk van porselein met zelf ontwikkeld Celadon glazuur, vacuüm gevormd acrylaat en ultradun zilverplaat dat je alleen met een laser kunt lassen. Het ambacht wordt opgerekt in materialen als karton, giethars, vilt en raffia. Ertegenover zetten de curatoren conceptuele kunstenaars zoals Dinie Besems. De meetgegevens op het scherm van een apparaatje – de luchtkwaliteit van je huis bijvoorbeeld - worden pas onthuld met het ritueel van het optillen van een gehaakt kralen rokje.
Vrouwen het heft in handen
Ander conceptueel werk ligt er van Ted Noten, een armband met een glazen bol waarin een set trouwringen is meegeblazen. Als de draagster iemand ten huwelijk wil vragen, slaat ze de bol stuk. In het gebruik krijgen de beroete trouwringen dan hun glans. Een optimistische omkering van het besef dat trouwringen nooit zo fel meer glanzen als op de huwelijksdag. Sieraden waarin vrouwen het heft in eigen handen nemen komen vaker voor – iets wat Margriet Blom verklaart met de tijd waarin de samenstellers en sommige geselecteerde makers zijn opgegroeid, die van de Dolle Mina’s. Hier klinkt dan toch iets van een persoonlijke voorkeur in door. Zo komen we bij een handobject van, weer, Ted Noten. In een schreeuwerig roze geflockt pistool, zit van alles verstopt wat een onafhankelijke vrouw nodig zou kunnen hebben: een plaatje goud, lippenstift, pillen en een vibrator. Of Ted Noten hier een bondgenoot voor de goede zaak is of toch een voyeur, weet ik eigenlijk niet zo goed. Intiemer zijn de keramieken tampons van Jennifer Hoes die aan een OB-blauw koordje hangen en verwarrend genoeg Genesis heten. Grappig en krachtig tegelijkertijd is Felieke van der Leests armband Schalulleke, het popje van Suske en Wiske, met tussen haar benen... precies ja.
De leden van het collectief
Het moet even aangestipt worden: het Haarlems Sieraad Collectief heeft in dit overzicht van het Nederlandse sieraad de huidige leden en hun oud-collectief-genoten Carla Nuis en Birgit Laken opgenomen, waardoor het strikt genomen niet zo zuiver is gecureerd. Deze partijdigheid is ze gegund vanwege het werk dat de leden hebben verzet voor dit ambitieuze project. Verrassend waren ringen en hangers van Annemiek Steenhuis, in de vorm van maskers, samengesteld uit gevonden materiaal zoals houten lepels, eierdopjes of grepen van gereedschap. Ze zijn deel van een project waarbij de kunstenaar zich voorstelde hoe eenvoudig keukenpersoneel zich vroeger moest tooien met sobere materialen. Dat klinkt somber maar dat is het niet. Er spreekt een enorme vrijheid uit die je achterlaat met een glimlach. De rennende aluminium hazen van Sylvia Blickmans halssieraad Fear, lijken even vrolijk. Als je weet dat dit werk is ontstaan in de afgelopen Corona-maanden, zie je opeens hoe ze elkaar opjagen en niet los kunnen komen uit hun pad van bloedrode lijntjes. Echte angsthazen dus.
Het idee achter de portretfoto’s
Aan de wanden hangen foto’s waarop mensen het getoonde werk dragen: 24 foto’s, elk met één stuk van elke kunstenaar. Het Haarlems Sieraden Collectief exposeerde al eerder in combinatie met foto’s. Niet alleen wordt zo duidelijker hoe een sieraad op een lichaam werkt. Het is met nadruk ook een manier om mensen te bereiken die dit soort sieraden nog niet zo kennen. Een vorige keer waren patiënten en medewerkers van een psychiatrische zorginstelling de modellen, en zij brachten uiteraard hun vrienden en familie mee naar de tentoonstelling. Nu, bij ArtWear, zijn het de kunstenaars en vrijwilligers van De Vishal. Weer is het effect groot. De Sun Ra kraag van Paul Derrez, een gigantische geperforeerde, maar platte plaat acrylaat, pakt opeens de ruimte. En een broche van Katja Prins bijvoorbeeld, zoals altijd van medisch composiet en koel chroom, lijkt nog afstandelijker in combinatie met de gespannen huid van een elleboog.
Moeite beloond
We moeten de samenstellers dankbaar zijn. Niet alleen omdat het na schrale maanden heerlijk was om weer sieraden te zien. Echte! Maar vooral omdat ze hebben aangedurfd waar geen museum z’n vingers aan zou branden: een selectie maken die het Nederlandse sieradenlandschap recht doet. Hun aanpak, zoveel mogelijk variatie tonen, is misschien wat veilig. Maar de werken zelf zijn juist erg uitgesproken. En dat allemaal op een geel met zwarte tafel. Als het brede publiek nu nog niet verleid is!
Over de tentoonstelling
ArtWear Contemporary Jewelry NL
De Vishal, Haarlem, 8 augustus tot en met 6 september 2020
Curatoren: Sylvia Blickman en Magriet Blom
www.devishal.nl/kunst/artwear/
Deelnemende kunstenaars: Hilde Foks, Annemiek Steenhuis, Sylvia Blickman, Carla Nuis, Jennifer Hoes, Brigit Daamen, Floor Max, Ted Noten, Ela Bauer, Judith Bloedjes, Dinie Besems, Katja Prins, Paul Derrez, Ruudt Peters, Nhat-vu Dang, Koen Jacobs, Felieke van der Leest, Beppe Kessler, Birgit Laken, Margherita Chinchio, Andrea Wagner, Chequita Nahar, Arianne van der Gaag en Lucy Sarneel
Fotografie: Fjodor Buis
Begeleidende catalogus ArtWear Contemporary Jewelry NL met bijdragen van Anne Berk en Liesbeth den Besten, ISBN 978-90-9033443-1, te bestellen via [email protected], €15,- plus verzendkosten.
Deel
Aanvullingen
Vul deze informatie aan of geef een reactie
Reactie