Hofsleep koningin Wilhelmina

Deze ‘manteau de cour’ of hofsleep komt, samen met een bijpassend lijfje, uit de huwelijksuitzet van koningin Wilhelmina (1880-1962). De hele uitzet, inclusief de sleep, was vooraf in drie paleiskamers alleen voor de hofdames te bewonderen.

Een kostuumhandboek van Henriette J. van Wessem uit 1908 vermeldt: ‘voornamelijk blijven de kostbare courslepen dikwijls tientallen van jaren in eene familie en worden dikwijls van geslacht tot geslacht aan het hof gedragen. De coursleep is juist het kenmerkende van het hoftoilet, want eigenlijk kan men van elke laag uitgesneden baljapon met korte mouwen een hoftoilet maken’. Hergebruik kwam ook aan het hof voor. Wilhelmina’s huwelijksuitzet bevatte namelijk twee hofslepen van haar moeder, koningin Emma (1858-1934): één van oud rood fluweel geborduurd met zilver en een sleep van wit satijn, geborduurd met gekleurde bloemen. De hofetiquette uit 1825, die tot ver in de twintigste eeuw gehandhaafd bleef, dicteerde het gebruik van de hofmantels of ‘manteaux de cour’, uitgezonderd op bals, thé-dansants en déjeuners.

Een hofsleep dragen was een kunst apart en niet elke sleep overleefde de avond. Vooral heren met sporen aan de schoenen waren gevaarlijk. Ook moest men oppassen niet op elkaars sleep te trappen. Modehuizen als Kühne te Den Haag leverden bij de slepen tevens de instructie hoe er mee om te gaan. 

Foto: Stef Verstraaten. Collectie: Paleis Het Loo, bruikleen SHVHON, Den Haag.