Aanvullingen
Vul deze informatie aan of geef een reactie
Come All Ye Faithful: katholicisme op het Met Gala
22
3
Elk jaar, in aanloop naar de eerste maandag in mei, zijn designers druk bezig met de voorbereidingen voor de Oscars van de modewereld: the Met Gala. Met dit benefietgala wordt geld opgehaald om de nieuwste modetentoonstelling van het Metropolitan Museum of Arts in New York te bekostigen. De dresscode staat dan ook in het teken van de aankomende tentoonstelling en schept altijd hoge verwachtingen van beroemdheden én ontwerpers. Maar met het steeds scherpere oog op inspiratiebronnen voor de mode is het religieus-geïnspireerde thema van 2018, ‘catholic imagination’, al een controversieel statement, nog voordat het evenement heeft plaatsgevonden.
Met goedkeuring van Anna Wintour
Het Met Gala werd voor het eerst gehouden in 1948 en droeg destijds nog de naam Costume Institute Gala, naar de naam van het kostuumdepartement van het Metropolitan Museum. De gastenlijst bestond toen uit New Yorkse gegoede kringen.
In 1999 werd Vogue’s Anna Wintour voorzitter van het Instituut en sindsdien zijn, naast de mensen uit de mode-industrie, ook de A-list beroemdheden niet meer weg te denken van het gala. In de loop van de jaren is het Met Gala hét feest van het jaar geworden. Een kaartje voor het Met Gala kost rond de 30.000 dollar. Je wordt alleen maar uitgenodigd als Anna Wintour je cool vindt.
Ieder jaar staat de dresscode in het teken van het thema van de aankomende tentoonstelling. Designers werken samen met beroemdheden om looks te construeren die daar invulling aangeven. Het thema van de aankomende expositie (vanaf mei in het Metropolitan Museum of Arts te zien) is dit jaar: ‘Heavenly Bodies: Fashion and the Catholic Imagination’.
Hemelse kleding
Heavenly Bodies bevat 50 meesterwerken uit de collectie van het Vaticaan, meerdere werken van Mets religieuze kunstcollectie en 159 designerkledingstukken die geïnspireerd zijn door de katholieke kunst. Zo wordt een mozaïekjapon van Dolce & Gabbana (herfst-winter 2013-2014) getoond naast een fragment van een Byzantijns vloermozaïek en wordt een Byzantijns processiekruis (ca. 1000-1500) uit de collectie van het Metropolitan Museum getoond naast een avondjurk van Gianni Versace (herfst-winter 1997-1998). Er is zelfs Nederlands werk te zien in de tentoonstelling: een van de kledingstukken uit de Russian Doll-collectie van Viktor & Rolf (Groninger Museum).
"De Rooms-Katholieke kerk produceert en verkoopt al eeuwen kunst," zei Greg Burke, directeur van de pers van de Holy See Press Office, tegen de New York Times. "De meeste mensen hebben dat via religieuze schilderijen en architectuur ervaren, maar dit is weer een andere manier om iets van die schoonheid te delen die maar zelden te zien is.”
Sinds de aankondiging van het thema van het Met Gala 2018 zijn er online verschillende artikelen verschenen die voorspellen dat het onderwerp voor veel discussies gaat zorgen. De Engelse krant Telegraph kopte de aankondiging van het gala zelfs met de suggestie dat dit mogelijk het 'meest controversiële thema van het gala tot nu toe zou kunnen zijn'. Het kleden aan de hand van een overkoepelende inspiratiebron of thema blijkt niet altijd goed uit te pakken en veel mensen maken zich zorgen over wat we op 7 mei allemaal op de rode loper zullen zien.
Religieuze toe-eigening?
Steeds vaker zien we het onderwerp cultural appropriation, of culturele toe-eigening, voorbij komen in de mode. Bij een groeiend aantal inspiratiebronnen worden vraagtekens gezet, hoofdzakelijk als het gaat over het gebruik van elementen uit een cultuur die niet van de maker of drager zelf is en zeker wanneer het een cultuur betreft die niet in een dominante positie verkeerd.
Maar hoewel we volgens Wikipedia kunnen stellen dat het katholieke geloof zeker niet in een minderheidspositie verkeerd (met wereldwijd 1,2 miljard aanhangers is de Rooms-Katholieke kerk nog steeds het grootste kerkgenootschap ter wereld) staat ook hier de ‘inspiratiefactor’ ter discussie. Kan je je zomaar laten 'inspireren' door geloof? Mag dat alleen na gedegen onderzoek naar de culturele wortels, of mag het soms ook helemaal niet? Wanneer is er sprake van artistieke vrijheid en wanneer van belediging?
Processiekruis, ca. 1000-1500, collectie Metropolitan Museum of Art.
Culturele toe-eigening staat in de hedendaagse high fashion steeds vaker op de agenda. Behalve het gebruik van kleding en haarstijlen uit andere culturen is er ook kritiek op het gebruik van spirituele en religieuze symbolen, zoals geseksualiseerde boerka’s en het gebruik van bindis als make-up. Toch lijkt het Costume Institute niet bang voor de reactie die het thema dit jaar te weeg zou kunnen brengen.
"We weten dat het controversieel kan zijn voor rechtse of conservatieve katholieken en voor liberale katholieken", zei conservator Andrew Bolton van het Costume Institute tegen de New York Times. “Maar we hebben er vertrouwen in dat de tentoonstelling zal leiden tot begrip, creativiteit en een constructieve dialoog, die nu juist een rol speelt in onze maatschappij.”
Inspiratie uit China
De voorspellingen over het gala in 2018 zullen zich misschien deels baseren op de ervaringen met het thema van het Met Gala in 2015. Het thema ‘China: Through the Looking Glass’ ontving veel kritiek toen beroemdheden zich toonden in vaag Aziatisch-geïnspireerde hoofdtooien, eetstokjes in het haar, tassen in de vorm van 'china dolls', sterke eyeliner en geseksualiseerde cheongsams: vormvolgende Chinese jurken. Er waren zelfs beroemdheden die waren geïnspireerd door de Japanse cultuur.[1]
Actrice Emma Roberts liet zich voor haar Instagramaccount fotograferen met haar 'Chinese look'. Na de eerste kritiek op haar haarstokjes en handtas werd de foto van haar account verwijderd.
Met name Chinese Amerikanen waren beledigd door de manier waarop elementen uit de Chinese cultuur vereenvoudigd en gekarikaturiseerd werden. Het Costume Institute reageerde toen met de uitspraak dat China: Through the Looking Glass ‘geen tentoonstelling was over Chinese couture, maar over de ‘collectieve fantasie over China’ en hoe de Chinese cultuur wordt gerepresenteerd in het Westen.’[2]
Verkleed als de paus
Het Met Gala van dit jaar zal niet de eerste keer zijn dat we bekende artiesten op een internationaal evenement zullen zien in outfits geïnspireerd op het katholicisme. En dat deze combinatie zeker niet altijd in goede aarde valt, bleek ook toen rapper Nicki Minaj tijdens de Grammy Awards in 2012 verscheen in een rood-satijnen Versace-mantel met kap en handschoentjes, vergezeld door een man die verkleed was als de paus.
Nicki Minaj in een Versace-mantel tijdens de Grammy Awards in 2012, vergezeld door iemand verkleed als de paus. Bron: Blacktree.tv via YouTube.
Nicki trad later die avond op, waarbij ze haar nummer Roman Holiday zong op het podium. Tijdens de uitvoering deed ze alsof ze bezeten was, en sierden onder andere een dansende priester, een nepexorcisme en een danseres met een biddende jongen tussen haar benen het podium. Na haar optreden waren veel gelovigen woedend, waaronder de voorzitter van de katholieke divisie Bill Donohue die tegen de Daily News zei dat de uitvoering het equivalent was van “de middelvinger in de gezichten van katholieken steken. Ze hadden het nooit toegestaan als een artiest het Jodendom of Islam zou beledigen.”
Nicki of Rihanna?
Hoewel de kritische reacties wel verwacht worden, zijn er ook altijd uitzonderingen die in positieve zin opvallend zijn. Zo droeg zangeres Rihanna tijdens het Met Gala in 2015 als enige bekendheid een kledingstuk van een Chinese ontwerpster. Ze vertelde later dat ze een foto op internet zag van een gele bontjas en helemaal verliefd was. De prachtige gele bontjas was handgemaakt door een Chinese vrouw genaamd Guo Pei die er twee jaar over deed om hem af te krijgen. “I can’t really walk in it without any help—but it’s so worth it. I love this dress so much!’’ vertelde Rihanna VF.com op de rode loper.
Tweet van online celebrity-stijlmagazine Who What Wear over de mantel van Guo Pei, gedragen door Rihanna.
Ondanks dat Rihanna het elk jaar weer geweldig doet op de rode loper van het Met Gala is het dit jaar voor het eerst dat ze het event gaat hosten. Dit zal ze samendoen met Amal Clooney, Donatella Versace en natuurlijk Anna Wintour. Goede of slechte reacties: veel besproken zal het Met Gala sowieso zijn!
FASHIONCLASH 2018
Dit blog is deel van de serie 'Fashion My Religion!' in samenwerking met FASHIONCLASH Festival.
Op 15 - 17 juni 2018 presenteert FASHIONCLASH de jubilieumeditie van het internationale en interdisciplinaire modefestival. Het thema Fashion My Religion! duikt in op één van de meest actuele thema’s van het moment: religie. En dan met de name de relatie van geloof tot geslacht, haardracht of bijvoorbeeld kledij. FASHIONCLASH daagt deelnemers en bezoekers uit om middels mode de bestaande religieuze tradities en taboes te
onderzoeken, te belichten of te doorbreken.
In de aanloop naar het festival publiceert Modemuze in samenwerking met FASHIONCLASH een serie blogs die religie en religieuze verwijzingen in de mode onderzoeken.
Meer over FASHIONCLASH? Fashionclash.nl
[1] Op Splinternews.com is onder andere een uitgebreid verslag te lezen over de kleding die gedragen is tijdens het Met Gala in 2015. Meningen verschillen onderling tussen kritische artikelen over het evenement, bijvoorbeeld over de outfit van Sarah Jessica Parker.
Deel
Geboren in een dorp waar er nog grote groepen vrouwen er voor kiezen een rok te dragen en in hoge uitzondering een broek (damesmodel!) blijf ik dit een interessant onderwerp vinden.
Ook al was mijn opvoeding niet zo streng, ik wist wel wat mijn vader het allerliefste zag. En mijn haar kort knippen en rood verven was toch ook een soort van test en een stap van losmaken. Vind je me dan nog wel goed genoeg?
Ik zoek meestal naar schoonheid en de voordelen van bepaalde keuzes, hoewel ik niet blind ben voor nadelen en dwang binnen religies.
Ik vertelde net nog in een interview voor een plaatselijke krant dat kleding en kunst extra talen zijn. En dat ik erover nadenk hoe ik een doel kan bereiken als ik dat al heb.
Als ik meer wil leren over en aan bijvoorbeeld leerlingen op een Reformatorische school kan ik met de kennis, o.a. door mijn opvoeding en de plaats waar ik geboren ben met respect voor de regels in een rok naar de school gaan. Ik heb dan niet het gevoel dat dat geen vrije keuze is. Of dat ik dan niet mezelf kan zijn.
Lastig vind ik wel waar een grens ligt in inspiratie. Wanneer iets niet meer kan of mag. Ik haal graag inspiratie uit kostuums waar dan ook vandaan. Het is niet altijd eenvoudig om te begrijpen wanneer iets nou nog net wel en wanneer net niet meer kan.
Over het algemeen kan je denk ik stellen dat oprechte interesse, vragen stellen en je meer dan oppervlakkig verdiepen een voorwaarde zijn. Best tijdrovend, en in mode niet de "gewone" weg.
De "kimono"jas die ik wil maken heeft zeker Japanse en Perzische invloeden. Die invloeden zijn regelmatig te zien geweest in de geschiedenis van de mode van onze eigen cultuur.
Ik ben toch maar een boek over Kimono's aan het lezen. Heel interessant trouwens, dus geen verloren tijd.
Ik weet bijvoorbeeld van kunstenaar India Flint dat ze heel voorzichtig is met invloeden vanuit de originele bewoners van Australië en andere culturen is.
Hoe gaan jullie hiermee om?
En weet je nog de tijd van Madonna en de vele kettingen met kruizen, deed je hier aan mee? Let je op wat er op een print op een shirt van je kinderen staat? Interessant onderwerp dus weer Modemuze!
Lieve Marijke,
bedankt voor jouw mooie uitgebreide reactie! Hier word ik zo blij van. Als het gaat om inspiratie vind ik het als designer ook heel lastig om te bepalen waar de grens precies ligt. Toen ik jouw reactie las moest ik meteen denken aan een interview van de Belgische designer Dries Van Noten die vaak inspiratie haalt uit verschillende culturen, folklore en tradities. Toch is hij zich erg bewust van het fenomeen cultural appropriation en oppert hij dat ontwerpers voorzichtig moeten zijn.
‘'Als iets heilig of religieus is, moet je opletten. Je kan niet zomaar doen waar je zin in hebt. Het is niet zomaar een object, het is niet zomaar een ding. Ik wil het respecteren’’ -Dries Van Noten
Leuk dat je ervoor hebt gekozen om een boek te gaan lezen over kimono’s! Ben persoonlijk heel benieuwd naar de ‘’kimono’' jas die je gaat maken. Ik ben je maar meteen op Facebook gaan volgen!
Liefs, Sofia
Dank je voor jouw reactie Sofia, ik ga op facebook verder kijken. Ik ben namelijk heel benieuwd naar je eigen werk en hoe jij daarin je achtergrond verwerkt en ervaart. Ik lees graag meer over dit onderwerp.